11 września 2024 odbyła się Konferencja „Dojrzała Demokracja – Wyzwania i Szanse Organizacji Społecznych” w Podlaskim Urzędzie Wojewódzkim w Białymstoku. Współorganizatorem wydarzenia był Wojewoda Podlaski Jacek Brzozowski.

Konferencja zgromadziła około 200 osób zaangażowanych w działania na rzecz społeczeństwa na Podlasiu – od samorządowców, przez członków organizacji pozarządowych, po badaczy społecznych.  Obecni byli również zastępcy prezydenta Białegostoku Eliza Cybulko i Marek Masalski oraz radna i pełnomocniczka wojewody podlaskiego do spraw społeczeństwa obywatelskiego, Anna Maria Dobrowolska-Cylwik.

Podczas sesji plenarnej, prelegent Radosław Jasiński, dyrektor programowy z Polsko–Amerykańskiej Fundacji Wolności postawił przy „dojrzałej demokracji” znak zapytania i precyzyjnie wypunktował, które wyzwania mogą się stać dla organizacji pozarządowych szansami:

• • LUDZIE: tylko 28% Polaków i Polek angażuje się w działalność społeczną, młodych jeszcze mniej – ok. 20%, oficjalnie wśród młodzieży jest tylko 4% wolontariuszy. A więc zmiana pokoleniowa jest konieczna. Do tego dochodzi wielki temat migracji. Uchodźcy i uchodźczynie z całego świata przedefiniowują nasze pojęcie „wielokulturowości”.
  • STANDARDY I WARTOŚCI: nie te wynikające jedynie z przepisów, ale z praktyki. Ponieważ można się z kimś różnić poglądami, ale ufać mu, bo jest uczciwy, ma kręgosłup moralny. W trójpodziale wpływów (sektor publiczny, prywatny i społeczny) organizacje pozarządowe powinny wiedzieć czym jest kompatybilność ESG, wiążąca się z odpowiedzialnością.
  • TECHNOLOGIA: nie tylko jako narzędzie i nowy styl, ale zmiana mentalna.

Dużo dało też do myślenia uczestnikom/czkom błyskotliwe wystąpienie Jana Jakuba Wygnańskiego, prezesa Fundacji STOCZNIA, który na scenę wszedł z książką – spisem organizacji pozarządowych z lat 90. oraz solidarnościowymi ulotkami z 1989 r. Mówił o polskich zrywach i że warto świętować 4 czerwca 1989 roku, który stał się początkiem trwającego już 35 lat etapu pozytywistycznej pracy. Powołał się na teorię R. Dahrendorfa, że kształtowanie się społeczeństwa obywatelskiego trwa co najmniej 60 lat – jesteśmy więc gdzieś w połowie. Zastanawiał się, czy udało nam się zbudować wspólnotę, czy umiemy się sobą opiekować, czy z tej triady „Równość/Wolność/Braterstwo” nie podbiegliśmy za szybko w stronę Wolności, nie oglądając się na innych.

Jesteśmy insurekcyjni – ocenił prelegent i cytując muzyka Łonę zapytał czy aby nie nabraliśmy się sami na siebie, i czy ta wolność w sytuacji mobilizacji na granicach nie odbije nam się czkawką?

Temat ten podjęli też uczestnicy dyskusji: Adela Gąsiorowska, zastępczyni dyrektora NIW-CRSO, Anna Szulc z Mrocznego Bractwa, Katarzyna Kamecka-Lach ze Stowarzyszenia „Centrum na Wschodzie”, Katarzyna Sztop-Rutkowska z Uniwersytetu w Białymstoku i Fundacji SocLab – Laboratorium Badań i Działań Społecznych oraz Krzysztof Leończuk z Ośrodka Wspierania Organizacji Pozarządowych w Białymstoku.

Inne wybijające się wątki, to kwestia co dzisiaj jest globalne, a co lokalne i co z młodzieżą? Dlaczego młodzież nie garnie się do organizacji? Czy koniecznie musi tworzyć struktury? Dlaczego woli ruchy nieformalne i czy na tym etapie to nie jest w porządku?

Było też dużo pytań i opinii z sali, co pokazało, że takie rozmowy – w dużym gronie – są naprawdę potrzebne. Na podsumowaniu padło to, czym rozpoczęła konferencję Iwona Zaborowska, prezeska OWOP, która witając gości powiedziała: „Sieciujmy się!”, bo ostatecznie „najważniejsze jest spotkanie człowieka z człowiekiem.”

DO POCZYTANIA: